Dự thảo quy định mới về chính tả tiếng
Việt trong các sách giáo khoa đang là tiêu điểm thu hút được nhiều sự chú ý từ
phía cộng đồng. Theo đó, những quy định về thanh dấu thanh, cách viết “i” hay
“y” và cách đặt tên riêng nước ngoài cũng sẽ có những thay đổi nhất định.
QUY ĐỊNH VỀ THANH
Dự thảo đã thống
nhất viết âm “i” (y) bằng chữ “i” sau
các phụ âm h, k, l, m, s, t trong những âm tiết không có phụ âm cuối. Ví dụ: hi
sinh (không viết hy sinh), bác sĩ (không viết bác sỹ),…
Vị trí đặt
thanh: Dự thảo quy định đặt dấu thanh
vào âm chính, điều này phù hợp kết quả phân tích ngôn ngữ học: Trong tiếng Việt, thanh điệu bao giờ cũng rơi vào âm
chính.
Trường hợp
âm chính được thể hiện bằng một chữ cái, dấu thanh được đặt trên hoặc dưới chữ
cái đó, ví dụ: Nhà, vịt, hoà (trong tiếng “hoà”, dấu thanh đặt trên âm “a” vì
đó là âm chính, “o” chỉ là âm đệm.
Đối với các
kí hiệu ia, ua, ưa, dấu thanh đặt trên hoặc dưới chữ cái thứ nhất. Ví dụ: bìa,
lụa, lửa,...; Đối với các kí hiệu iê, yê, uô, ươ, dấu thanh đặt trên hoặc dưới
chữ cái thứ hai. Ví dụ: biển, thuyền, nhuộm, được,...
VIẾT TÊN RIÊNG NHƯ THẾ NÀO
Theo như nhận
định của Giáo sư Nguyễn Minh Thuyết (tinmoi.vn) – Tổng chủ biên chương trình
giáo dục phổ thông mới – điểm lớn nhất trong quy định mới về chuẩn chính tả
chính là thay đổi cách viết về tên người, tên địa lý và thuật ngữ nước ngoài.
Đối với tên
người, tên địa lý tiếng Việt và các ngôn ngữ đơn tiết sẽ viết hoa chữ cái đầu của
mỗi âm tiết tạo thành tên. Ví dụ: Trần Hưng Đạo, Trần Quốc Tuấn…
Đối với tên
người, tên địa lý trong các ngôn ngữ đa tiết, viết hoa chữ cái đầu của mỗi bộ
phận tạo thành tên; nếu bộ phận đó gồm nhiều âm tiết thì dùng gạch nối để nối
các âm tiết. Ví dụ: Y Bih A-lê-ô, Y Blok Ê-ban, Sê-rê-pôk, E-a Đrăng…
Đối với tên
người, tên địa lý được cấu tạo bằng cách kết hợp danh từ riêng với bộ phận vốn
không phải là danh từ riêng (danh từ chung, số từ, từ chỉ phương hướng), tùy
trường hợp, được viết theo quy tắc áp dụng cho ngôn ngữ đơn tiết hoặc đa tiết. Ví
dụ: Đề Thám, A-ma Thuột, Biển Đông, Hồ Gươm, (huyện) Chợ Mới, (huyện) Krông
A-na, (vùng) Nam Trung Bộ...
Dự thảo có
quy định riêng nước ngoài đối với SGK ba lớp đầu cấp tiểu học (lớp 1, 2 và 3).
SGK các lớp này sử dụng hình thức phiên âm, có gạch nối để nối các âm tiết
trong cùng một bộ phận tạo thành tên, ví dụ: Tô-mát Ê-đi-xơn, Mát-xcơ-va,
Tô-ky-ô… Ở lớp 4 và lớp 5 cũng sẽ sử dụng hình thức này nhưng để tên Latin ở
ngoặc bên cạnh, ví dụ: Tô-mát Ê-đi-xơn (Thomas Edison)...
Những tên
người, tên địa lý đã được dịch nghĩa hoặc phiên âm qua âm Hán Việt mà quen dùng
như Hắc Hải, Đại Tây Dương, Mỹ, Anh, Bắc Kinh, Đỗ Phủ, Lý Bạch… thì viết như
cách viết tên người, tên địa lý tiếng Việt.
Những trường
hợp còn lại sẽ có 3 hình thức xử lý: Một là viết nguyên dạng, nếu đó là tên viết
bằng chữ Latin, ví dụ: Victor Hugo, Albert Einstein, Paris, New York...Hoặc
chuyển tự sang chữ Latin, nếu đó là tên viết bằng các chữ ghi âm không phải chữ
Latin, ví dụ: Volga, Moskva, Sankt Peterburg...Trường hợp không chuyển tự được
thì viết như cách viết trong tiếng Anh, ví dụ: Tokyo, Fuzhou, Zhejiang, Nile,
Cleopatra...
Đối với tên
các thiên thể (sử dụng với tư cách thuật ngữ thiên văn học, khoa học trái đất),
tên các năm âm lịch, tên các dân tộc, tùy trường hợp, viết theo quy tắc áp dụng
cho ngôn ngữ đơn tiết hoặc đa tiết. Ví dụ: Sao Hỏa, Mặt Trời, Trái Đất, Mặt
Trăng, Sao Kim; Ất Mùi, Quý Tỵ; (dân tộc) Hà Nhì, (dân tộc) Ba-na...
Đối với những
tên riêng còn lại: Viết hoa chữ cái đầu của mỗi từ hoặc cụm từ có tác dụng phân
biệt tên riêng đó với những tên riêng khác.
Về thuật ngữ
khoa học, trong trường hợp tiếng Việt đã có sẵn thuật ngữ tương ứng với thuật
ngữ ngước ngoài hoặc việc dịch thuật ngữ sang tiếng Việt đảm bảo dễ hiểu thì sử
dụng thuật ngữ tiếng Việt, ví dụ: Tam giác, tam giác cân, hình bình hành, nhôm,
đồng, chì, bạc, vàng,…
Với cách
thay đổi như trên sẽ tạo ra những thuận lợi và có thể khó khăn trong cách thể
hiện chính tả của học sinh và cả giáo viên vì một bộ phận vẫn còn sử dụng lối
viết theo thói quen học đường. Tuy nhiên, những nhà biên soạn hy vọng rằng dự
thảo sẽ có hiệu quả vì khó khăn này không quá lớn.
THANH TỊNH
(tổng hợp)
Đăng nhận xét