Năm ngoái, tỉ phú người Thái đã không ngần ngại vay gần 5 tỉ
USD để thâu tóm thương hiệu Bia Sài Gòn. Thương vụ này được xem là đình đám và
“hời” nhất của năm khi giá gả bán cao trên cả mức dự kiến.
Mới đây, người Thái
đã chính thức bước chân vào Hội đồng quản trị và ban lãnh đạo của Tổng công ty
Bia rượu nước giải khát Sài Gòn (Sabeco), nắm giữ những cương vị quan trọng như
Chủ tịch HĐQT, giám đốc bán hàng và tài chính. Và cuộc chơi bắt đầu…
"THAY
MÁU" LÃNH ĐẠO
Động thái đầu tiên của tỉ phú Thái khi trở thành cổ
đông lớn của Sabeco là gửi đơn kiến nghị lên Chính phủ Việt Nam sớm cho phép
ThaiBev đưa người tham gia điều hành doanh nghiệp. Cuối tháng 4-2018, Sabeco tổ
chức đại hội cổ đông bất thường bầu bổ sung những thành viên HĐQT mới gồm ông
Koh Pon Tiong, ông Sunyaluck Chaikajornwat đại diện cho ThaiBev và ông Tan
Tiang Hing, Malcolm đại diện của Heineken - đơn vị giữ 10% vốn tại Sabeco.
Trong đó, ông Koh Poh Tiong (quốc tịch Singapore) làm Chủ tịch HĐQT mới của
Sabeco, thay thế ông Võ Thanh Hà vừa được miễn nhiệm.
Khi đó, Ban Tổng Giám đốc cũ của Sabeco vẫn còn, gồm:
ông Nguyễn Thành Nam - tổng giám đốc và các phó tổng giám đốc là Nguyễn Minh
An, Nguyễn Hữu Lộc và Lâm Du An. Nhưng chỉ vài ngày sau, HĐQT mới của Sabeco đã
có nghị quyết bổ nhiệm 3 phó tổng giám đốc người nước ngoài là ông Neo Gim
Siong Bennet, ông Teo Hong Keng và ông Melvyn Ng Huan Ngee. Trong đó, ông Neo
Gim Siong Bennet được thực hiện các chức năng của Tổng Giám đốc Sabeco. Còn ông
Teo Hong Keng phụ trách các chức năng kế toán, tài chính và ông Melvyn Ng Huan
Ngee phụ trách bán hàng.
Khoảng một tháng sau đó, một phó tổng giám đốc của
Sabeco là ông Nguyễn Minh An cũng đột nhiên xin nghỉ việc. Đến cuối tháng 7, HĐQT
Sabeco tiếp tục ra nghị quyết miễn nhiệm chức danh Tổng Giám đốc đối với ông
Nguyễn Thành Nam và bổ nhiệm ông Neo Gim Siong Bennet (quốc tịch Singapore)
thay thế vị trí này.
Việc thay thế hàng loạt lãnh đạo cao cấp của Sabeco
chỉ trong một thời gian ngắn được ông Koh Pon Tiong lý giải là để thay đổi mô
hình quản trị của doanh nghiệp theo những quy tắc của thế giới.
Gần đây nhất, lãnh đạo Sabeco tiếp tục công bố cho
nghỉ việc với 19 nhân sự nắm những vị trí quan trọng ở công ty, trong đó có 7
người đang là phó phòng. Sự việc khiến những người quan tâm đến Sabeco bất ngờ
và tiếc nuối.
“CUỘC CHƠI” BẮT ĐẦU
Không chỉ thay đổi ban lãnh đạo và các nhân sự chủ
chốt, nhiều người còn nhận thấy sự bất thường trong hoạt động kinh doanh của
Sabeco khi thị phần, lợi nhuận đều có sự sụt giảm nhất định. Theo kết quả kinh
doanh vừa công bố, năm 2018 Sabeco đạt gần 36.000 tỉ đồng doanh thu thuần, tăng
hơn 5% so với năm 2017. Tuy nhiên, lợi nhuận trước thuế lại giảm 11%, còn 5.387
tỉ đồng. Thị phần bia của Sabeco cũng liên tục bị đối thủ lấn lướt và ước tính
đã giảm xuống dưới 40% trong năm 2018 thay vì 41% của năm 2017.
Mới đây, Công ty TNHH một thành viên Thương mại Bia
Sài Gòn (Satraco - công ty con của Sabeco) thông báo kết quả chào giá cạnh
tranh dịch vụ vận tải đường bộ năm 2019. Theo đó, Satraco chọn Công ty CP Vận tải
và Giao nhận Bia Sài Gòn (Sabetran) - một đối tác vận tải lâu năm của Sabeco -
thực hiện dịch vụ vận chuyển vận tải đường bộ năm 2019 với sản lượng bị giảm mạnh
so với năm 2018 và có dấu hiệu "ép" Sabetran. Cụ thể, Sabetran chỉ được
vận chuyển hàng tại các nhà máy trực thuộc Sabeco là Bia Sông Lam, Bia Nghệ An,
Bia Hà Tĩnh, Bia Quảng Ngãi, Bia Quy Nhơn, Bia Daklak, Bia Nguyễn Chí Thanh,
Bia Củ Chi và kho An Sương, giảm trên 70% so với sản lượng vận chuyển của
Sabetran cho Sabeco trong năm 2018, gây khó khăn trong hoạt động kinh doanh của
Sabetran và có nguy cơ làm nhiều lao động của công ty phải nghỉ việc.
Dịp Tết nguyên đán vừa qua, một số đại lý bán bia tại
khu vực ĐBSCL khá hoang mang khi Công ty CP Thương mại Bia Sài Gòn Sông Hậu
(công ty con của Sabeco) bất ngờ đưa ra đề nghị hỗ trợ tiền cho các đại lý bán
giảm giá bia Sagota (một nhãn hàng của Công ty CP Tập đoàn Bia Sài Gòn Bình
Tây, từng là công ty con của Sabeco). Cụ thể, công ty này muốn các đại lý giảm
giá bán bia Sagota Lager ra thị trường thấp hơn giá gốc đến 40.000 đồng/két và
yêu cầu không nhập thêm bia Sagota, nhằm giảm sự hiện diện của Sagota trên thị
trường. Nếu điểm bán nào chấp nhận, Công ty CP Thương mại Bia Sài Gòn Sông Hậu
hỗ trợ phần chênh lệch. Giới kinh doanh cho rằng đó là cách loại đối thủ cạnh
tranh và thiết lập vị thế độc quyền - một kiểu kinh doanh không lành mạnh, vi
phạm quy định của Luật Cạnh tranh Việt Nam.
SABECO
CÓ GÌ HẤP DẪN?
Theo nhiều chuyên gia, không phải ngẫu nhiên mà vị tỉ
phú người Thái chấp nhận trả giá cao cho Sabeco. Ngoài những khoản vay nợ để
mua lại cổ phần, Sabeco còn có những điểm đặc biệt hấp dẫn khác. Đầu tiên là hệ
thống phân phối. Năm 2018, Sabeco tiêu thụ khoảng 1,8 tỉ lít bia. Năm nay dự kiến
tăng lên 1,8-2 tỉ lít bia nhờ mạng lưới phân phối phủ khắp cả nước.
Sabeco còn có miếng bánh hấp dẫn khác là đất đai, hiện
nắm giữ quyền sử dụng 4 khu đất vàng và có diện tích lớn ở TP HCM. Chẳng hạn
như khu đất tại 46 Bến Vân Đồn, quận 4 (3.872 m2), khu đất 187 Nguyễn Chí
Thanh, quận 5 (17.406 m2), khu đất 474 Nguyễn Chí Thanh, quận 10 (7.729 m2),
khu đất 18/3B Phan Huy Ích, quận Tân Bình (2.216 m2). Đó là chưa kể các công ty
con và công ty liên kết khác.
Theo các chuyên gia, từ những sự việc bất thường
trên và kinh nghiệm cho thấy việc "chơi" với ThaiBev không đơn giản.
Điển hình là thương vụ liên doanh giữa ThaiBev và hãng bia Carlsberg vào đầu thập
niên 1990 ở Thái Lan. Theo đó, ThaiBev nhờ vào kinh nghiệm của Carlsberg đã xây
dựng thành công thương hiệu bia cho riêng mình, cạnh tranh trực tiếp với bia
Singha ở Thái Lan. Đến năm 2005, hãng bia từ Đan Mạch đã phải trả cho ThaiBev
120 triệu USD để chấm dứt mối quan hệ kinh doanh, sau nhiều năm kiện tụng.
Từ thực tế đó, có ý kiến cho rằng các cơ quan quản
lý cần xem xét, xây dựng lại cơ sở pháp lý hậu cổ phần hóa, hậu bán thương hiệu
phù hợp với thực tiễn thị trường để bảo vệ người lao động, tránh tình trạng
doanh nghiệp Việt bị nước ngoài thao túng, chèn ép; thương hiệu Việt mất chỗ đứng
trên thương trường...
Đăng nhận xét